"Гурван зуун шүлэгт" олон хэлээр дуурслаа

Яруу найрагч Г.Мэнд-Ооёогийн сонголт хийж, эмхэтгэн хэвлүүлсэн “Гурван зуун шүлэгт” нэртэй цоморлигийн нээлтэд хиндич, орчуулагч Ж.Гэндэндарам, орчуулагч, судлаач Б.Магсаржав, хятадач, орчуулагч Я.Ганбаатар, судлаач доктор профессор С.Дулам, орчуулагч Д.Бямбаа, С.Баясгалан, Ц.Сүрэнжав, Х.Мэргэн, Д.Бор, С.Дондог, Б.Энэбиш, Т.Төмөрхүлэг, Ж.Нэргүй, Д.Ганболд, Х.Хангайсайхан, М.Шагдарсүрэн, Л.Дашням, Ж.Оюунцэцэг, Б.Монголхүү, Ц.Оюундарь, Ц.Магсар, Н.Лувсандорж, Б.Хишиг-Ундрал зэрэг уг номонд бүтээл нь сонгогдсон уран бүтээлчид хүрэлцэн иржээ. Мөн Соёл, Спорт, Аялал жуулчлалын яамны төрийн нарийн бичгийн дарга П.Алтангэрэл, Боловсрол, Шинжлэх ухааны яамны мэргэжилтэн Л.Отгонсүрэн зэрэг албаны хүмүүс болон зохиолч, яруу найрагч, сэтгүүлчид гээд зуу гаруй хүн хуран чууллаа.

Өрнө дорнын яруу найраг эн тэнцүү орсноороо, монголчуудын яруу найргийн орчуулгын 300 орчим жилийн түүхийн тойрог доторх бүтээлүүдээс сонголт хийснээрээ онцлог болсон эл бүтээлд англи, орос, хятад, түвэд, хинди, герман, испани, франц, япон, түрк, унгар, казак, польш, нидерланд, македони зэрэг хэлнүүдээс орчуулсан 60 гаруй орчуулагчийн шилдэг бүтээл багтжээ.

Номын нээлтийн ёслолд эрдэмтэн судлаач С.Дулам “Францийн Ерөнхийлөгч Жорж Понпиду яруу найргийн цоморлиг бүтээхэд ямар хэцүү байснаа өмнөтгөлдөө үгээ барж бичсэн байсан. Яруу найргийн цоморлиг бүтээхийг эрхэм дээд үйлс гэж үздэг учраас ийм хүмүүс бүтээдэг юм. Би ч гэсэн ийм нэгэн сайхан цоморлиг бүтээхийг хүсдэг байлаа. Гэтэл номын мэргэн нөхөр Г.Мэнд-Ооёо бүтээжээ. Юунаас эхлэж буй вэ гээд номын эхний хуудсыг сөхтөл “Бхагвадгита” буюу “Ялж төгс нөгчсөний дуулал” хэмээх вээдийн гүн ухааны их туурвилаас эхэлсэн байх юм. “Ухаант дээдэс гэдэг маань Угаасаа миний урьдах дүр юм” хэмээн эхэлж байх юм. Залгаад “Шүлэглэлт ном”-ын мөрүүд гарч ирж байна. “Гурван зуун шүлэгт” хэмээх эл антологийн үнэ цэнэтэй тал нь ихэнх бүтээлийг эх хэлээс нь орчуулсанаараа онцлог болжээ. Мөн Хомерийн Илиад, Одессейгээс хүртэл орсон байна. Бичиг үсэггүй миний өвөг эцэг хүртэл Одессейн үлгэрийг хэлдэг байсан. Үүгээр би юу хэлэх гээд байгаа вэ гэхээр Монголчууд дэлхийн бүтээлтэй ойр явсаныг хэлэх гээд байна. Мөн эл бүтээлийн нэг онцлог нь Петраркагаас 50 жилийн өмнө, Чойжи-Одсэр “Бурханы 12 зохионгуй”-г орчуулаад, Махгалын магтаалаа зохиож байсан байгаа юм. Г.Мэнд-Ооёо эл антологио oн цагийн дэс дарааллаар тавьсан нь нэгэн сонин зүйлийг харагдуулж байна. Равжаа хутагттай нэг жил буюу 1803 онд Оросын агуу их яруу найрагч Тютчев, Америкийн Эмерсон, Эдгар По нар нэгэн онд мэндэлсэн байх юм. Эндээс гариг ертөнцийг ямар од гийж дэлхийн гурван бөөрөнд эдгээр их сэтгэгч, яруу найрагчид төрсөн байна вэ гэж бодоход хүргэж байна.” хэмээн яриад, өөрийн орчуулсан Францийн орчин үеийн яруу найргийг бүтээсэн хүн гэж үздэг Франсуа Вийоны “Үдшийн дуурьсал” хэмээх шүлгийг франц хэлээр болон өөрийн орчуулгаа уншиж сонирхуулсан нь яруу найргийг эх хэлээр нь сонсох сайхан завшаан болов.

Орчуулагч, судлаач Я.Ганбаатар хэлэхдээ “Яруу найргийг үгийн урлаг гэж үздэг. Тухайн хэлний хамгийн сайн, сайхан үгс, уран яруу, утга төгөлдөр эгшиглэнт сонсголонт үг хэллэгээс яруу найраг бүтдэг. Иймд та бүхэнд нэгэн уриалга хэлмээр байна. “Шүлэг уншицгаая, шүлэг уншиж сэтгэлээ ариусгацгаая” хэмээн уриаллаа.