Wednesday, September 28, 2011

Intoduction to A Patch of White Mist


Mend-Oyoo’s poetry is firmly rooted within his Mongolian heritage – a heritage that is simultaneously embedded within and distinct from the entire universe. Hence, from the very opening poem In Search Of Myself the poet engages us not only with a superb lyricism but also a profound philosophy that has obviously been garnered over many decades of reflective study.
Meditation allows him, no, impels him, towards an empathetic identity with the whole of creation. This relationship encompasses the winds on his beloved steppe – where he led a nomadic life - as well as being ‘worn away with the rocks’ and journeying ‘to heaven with the last old man who can intone epic tales.’ In his affinity he crosses boundaries that may be viewed as an impediment to lesser mortals, and even now, in his mature years, he continues his quest to discover his own unique position, the raison d’etre for his existence.
I exist in unnumbered places, I go everywhere,
wandering and withering away in my search for embodiment.
(In Search Of Myself)
Such persistence, such courage, is not given to everyone - most would simply settle for a philosophy by which to exist comfortably within the world, and quite possibly a limited world at that. The poet’s deep involvement with Buddhism fuels his philosophy and from this life-long involvement he draws his strength. This strength lends an urgency to Mend-Oyoo’s poetry in his chronicling of his pursuit of selfhood that is so lucidly and lyrically expressed that he has indeed
…I sewed my poem-children with a perfect silken thread.
(Song Of The Moon)
Despite achieving an acknowledged eminence in many fields including, as is evident here, being a distinguished poet, his humanity is evident in his love of his family and willingness to engage in the simplest of tasks to give even the youngest of them great pleasure.
….for my grandson Bilgüüdei I have cut a felt fox.

(The Cycle Of The Life Of Stars And The Way Of Men)

Mend-Oyoo’s position as the President of the Academy of Poetry and Culture necessitates that he travels throughout the world, engaging in conferences and projects which impact upon world literature yet, as he so endearingly indicates,
Far from home, I am suffering, missing my wife’s tea.

(The Cycle Of The Life Of Stars And The Way Of Men)

His travels began many decades ago when he moved from the steppe to the capital and spent years becoming used to a noisy city. His adaptation to a totally foreign life to that of his boyhood may be regarded as complete when one hears his mobile phone constantly ringing, his office crowded with visitors from Russia, England, Korea, America, in fact from all points of the compass. However, his heart remains faithful to the old ways learnt on the blue-haze steppe, including veneration of his ancestors. Despite all his achievements the modest Mend-Oyoo knows that to leave behind one’s heritage is to court disaster.
When the sorrowful horse fights against its homeland,
When the dark mirage runs away towards the plain,
Then, even the human child's freedom is hindered.
(When The Sorrowful Horse Fights Against Its Homeland…)
The rich tapestry of poetry which Mend-Oyoo weaves will live long in the mind of the Western reader. His exploration of the intimate connection between the personal and the universal is expressed with delicate perception and an undoubted gift for language. An added bonus for Western readers is that the book is an informative, introductory insight into the Mongolian psyche – a psyche which embraces the topography not simply of Mongolia or even the universe but of the world beyond this world, an ‘otherness’ which travels with the poet as surely as his nomadic ancestors. 

by Ruth O'Callaghan

Monday, September 26, 2011

яруу найраг гэж юу вэ?....


/2006 онд бичсэн нэгэн нийтлэлийнхээ төгсгөлийн хэсгээс.../

..... Би урт холын аянд нисч явахдаа яруу найргийн тухай яриа яахлаараа дандаа дүүлэн нисэх утга агуулгатай байдаг билээ хэмээн бодож суув. Ер нь яруу найраг гэж юу вэ? Гэсэн асуултанд хамгийн сонгомол тодорхойлолтыг хэн өгсөн билээ? гэж ном судар онгичиж үзэв. Абуль Фараж нэгэнтээ “Яруу найраг гэж юу болохыг би маш сайн мэднэ. Яг энэ гээд хэлчих гэвэл мэдэхээ байчихдаг” гэснийг хамгийн оносон хариулт гэж үзсэн ч байна. Яруу найргийн тухай, яруу найргийн үг хэлний тухай ч юмуу тодорхой нэг хэсэг ойлголтын тухай бол оночтой үг олон байнаа. Яг, яруу найраг гэж юу вэ? гэсэн асуултанд төгс хариулт одоо болтол гараагүй юм байна даа хэмээн бодоход хүрлээ.
Саяхан нэг өдөр Дэлхийн Яруу Найргийн өдрийг тэмдэглэх тухай бодож суугаад Явуухулан багшийнхаа “Шүлэг минь, хүлэг минь” хэмээх алдарт шүлгийг дахин уншаад ганцаараа дуу алдаж, босон харайлаа. Тэрбээр яруу найргийг,

УХААН БОДЛООС БОСООГООРОО ТӨРСӨН ГУУРСТ ХҮЛЭГ

хэмээн тодорхойлжээ. Морин дэл дээр нисч омог омогшил авсан Монгол найрагчаас өөр хэн ингэж томъёолж чадах билээ? Чухам бидний эрээд хайгаад байсан яруу найраг гэж юу вэ? гэсэн асуултанд өгсөн төгс хариулт энэ л байна. Би эрснээ оллоо! Олох олохдоо Монголоосоо оллоо!
Монголын үр сад бидний морин дэл дээр нисч ахуйд “ухаан бодолд” өдөлсөн тэрхүү онгодын “гуурст хүлэг” буюу яруу найргийн жигүүр дэвэн дүүлэх цаг болоод нөхцөл нь бүрдвэй. “Гүү-үү-үү-үүг”!

Яруу найрагч Г.МЭНД-ООЁО.

Улаанбаатар. 2006.III

Monday, September 12, 2011

Р.ТААГҮРИЙН “ӨРГӨЛИЙН ДУУЛАЛ”


/Хүн төрөлхөтний сод их яруу найрагч Р.Таагүрийн мэлмий гийсний 150 жилийн ойд/
Г.МЭНД-ООЁО

Р.ТААГҮРИЙН “ӨРГӨЛИЙН ДУУЛАЛ” НОМЫН МОНГОЛ ОРЧУУЛГЫН
ЯРУУ НАЙРАГТ ХИЙСЭН ЗАРИМ АЖИГЛАЛТ
Жамцын Бадраагийн туурвилын сан хөмрөг дотор яруу найргийн орчуулгын бүтээл том байр суурь эзэлнэ. Түүний орчуулгын бүтээлийн томоохоноос дурдвал Орос хэлнээс “Евгений Онегин”, дуурь “Лусын дагина” дуурь, санскрит хэлнээс “Энэтхэг цэцэн үгс”, хинди хэлнээс Р.Таагүрийн “Өргөлийн дуулал”-ыг орчуулсан байна. Өнөөдөр бид Энэтхэгийн их соён гэгээрүүлэгч, яруу найрагч, гүн ухаантан Рабиндранаат Таагүрийн Нобелийн шагнал хүртсэн “Өргөлийн дуулал” хэмээх суут бүтээлийн монгол орчуулгын яруу найргийн өв санг эргэн ажиглахыг хүсч байна.
Одоогоос 40 гаруй жилийн өмнө Ж.Бадраа агсан энэ сод бүтээлийг орчуулахдаа дорнын бичгийн мэргэд томоохон туурвил бүтээлдээ зориулж төгсгөлийн шүлэг бичдэг уламжлалаар “Өргөлийн дуулал орчуулсан тухайд” хэмээх төгсгөлийн шүлэг (1964 онд) бичжээ. Тухайн үеийн үзэл сурталын шалгуураар орж төгсгөлийн шүлэг нь нийтлэгдээгүй ч зохиогчийн эрдэм номын сан хөмрөгт нь үлдэж хоцорсон байна. Одоо энэ шүлгийг үзье.